วันอาทิตย์ที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2556

Hypnosis และ NLP ต่างกันอย่างไร?


นี่เป็นคำถามที่น่าสนใจ แต่ก่อนจะถึงการค้นพบที่ว่านั้นจะเป็นการดีที่สุดหากเราจะเริ่มต้นจากการรู้จักสิ่งทั้งสอง ซึ่งทั้งหลายทั้งปวงนี้จะนำไปสู่คำตอบของคำถามนี้โดยอัตโนมัติ
Hypnosis (การสะกดจิต) คืออะไร?
โดยเนื้อแท้ของ Hypnosis ก็คือการสร้างการ “เรียนรู้” (Learn) ให้เกิดขึ้นกับการรับรู้ในระดับจิตใต้สำนึก (Subconscious) เพื่อให้การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นนี้เป็นทางเลือกทางใหม่ที่จิตใต้สำนึกจะสามารถนำไปใช้ได้ซึ่งจะนำไปสู่การแก้ปัญหาหรือผลลัพธ์แบบใหม่ (ผลจากการทำงานของจิตใต้สำนึก) ที่ต้องการ
โดยรวบยอดแล้ว Hypnosis ก็มีเพียงเท่านี้ ไม่มีอะไรที่พิเศษไปกว่านี้อีก
แล้ว NLP คืออะไร?
คำว่า NLP ย่อมาจาก Neuro-Linguistic Programming โดยส่วนใหญ่จะแปลว่า “โปรแกรมภาษาระบบประสาท” คือใช้ความรู้ทางด้าน “ภาษาระบบประสาท” มาใช้ในการตั้งโปรแกรมพฤติกรรมใหม่ให้กับผู้คน

ภาษาระบบประสาท (Neuro-Linguistic) คืออะไร?

โดยสรุปแล้วภาษาระบบประสาทก็คือรูปแบบวิธีหรือกลวิธีที่สมองและระบบประสาท (Neuro) ของเราใช้ในการสื่อสาร ซึ่งกระบวนการสื่อสารที่ว่านี้เริ่มต้นตั้งแต่ระบบประสาทของเราได้รับรู้ นำเอาข้อมูลที่รับรู้ไปประมวลผลเพื่อหาวิธีการตอบสนอง (ตามวิธีการของกลไกต่างๆ ที่มีอยู่ภายในสมองและระบบประสาทของเรา) และถ่ายทอดผลลัพธ์ที่ได้ออกไปสู่โลกภายนอกโดยผ่านการสื่อสารไม่ว่าจะเป็นภาษาพูด ภาษากาย หรือพฤติกรรม

ความจริงแล้ว NLP เริ่มต้นมาจากการศึกษาว่าระหว่างคนที่ “ประสบความสำเร็จ” กับคนที่ “ไม่ประสบความสำเร็จ” นั้น พวกมีความแตกต่างกันอย่างไร?

โดยผลที่ได้ก็คือสิ่งที่เรียกว่าแม่แบบหรือ Model ที่จะใช้เป็นบรรทัดฐานในการปรับเปลี่ยนคนอื่นๆ ที่ยังไม่สามารถประสบความสำเร็จให้สามารถเข้าสู่รูปแบบของความสำเร็จได้ โดยการศึกษารูปแบบความสำเร็จที่ว่านี้ NLP เลือกที่จะศึกษาผ่านทาง “ภาษา” (Linguistic) ที่บุคคลที่ได้รับเลือกเป็นต้นแบบความสำเร็จได้ใช้ในการถ่ายทอดความสำเร็จออกมาสู่โลกภายนอก

ดังนั้นผลผลิตที่สำคัญที่สุดของ NLP ก็คือสิ่งที่เรียกว่า “แม่แบบภาษาความสำเร็จ” (Success Language Model)

คำถามต่อมาก็คือก็คือว่า “เราจะเปลี่ยนผู้คนไปสู่รูปแบบความสำเร็จเหล่านี้ได้อย่างไร?”

นั่นจึงเป็นที่มาของอีกสารพัดเทคนิคทางจิตวิทยาและประสาทวิทยาที่ปรากฏอยู่เป็นจำนวนมากใน NLP ซึ่งทั้งหมดนี้ก็เพื่อจุดประสงค์เดียวกันคือการปรนับเปลี่ยบนผู้คนให้เอาชนะรูปแบบความเคยชินหรือรูปแบบชีวิตแบบเดิมไปสู่รูปแบบแห่งความสำเร็จที่ NLP ได้ทำการถอดแบบรอเอาไว้แล้ว

แล้ว NLP เกี่ยวข้องกับ Hypnosis อย่างไร?

เรื่องนี้ต้องย้อนกลับไปในยุคเริ่มต้นของ NLP เพราะแม่แบบความสำเร็จที่ NLP เลือกมาเป็นกรณีศึกษานั้นล้วนแล้วแต่เป็นนักจิตวิทยาบำบัดหรือเป็นจิตแพทย์ที่ประสบความสำเร็จสูงสุดของอเมริกาในขณะนั้นทั้งสิ้น นอกจากจะศึกษาวิธีการสื่อสารของแม่ความสำเร็จแบบเหล่านี้แล้ว NLP ยังไปถอดแบบวิธีการทำงานหรือเทคนิคการบำบัดการปรับเปลี่ยนความคิด ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ได้ผลดีเยี่ยมจากแม่แบบเหล่านี้มาอีกเป็นจำนวนมาก นี่เป็นเหตุผลที่ว่าทำไมใน NLP นอกจากสารพัดเทคนิคการสื่อสารซึ่งเป็นเรื่องภาษาศาสตร์แล้ว NLP จึงยังประกอบไปด้วยเทคนิคทางจิตบำบัดและประสาทวิทยาอีกเป็นจำนวนมาก

และหนึ่งในแม่แบบความสำเร็จที่ NLP ได้ถอดแบบอกมานั้น มีอยู่ท่านหนึ่งที่เรียกได้ว่าส่งอิทธิพลอย่างสูงกับ NLP แม่แบบท่านนั้นก็คือ ดร.มิลตัน เอช อีริคสัน (Dr. Milton H. Ericson) จิตแพทย์และนักจิตวิทยาอันดับหนึ่งในอเมริกาในขณะนั้นเลยก็ว่าได้ ซึ่งดร. มิลตัน นี้ได้รับการขนานนามว่าเป็นบิดาแห่งเทคนิคสะกดจิตสมัยใหม่ ดังนั้นเทคนิคการสะกดจิตแบบ ดร. มิลตัน ซึ่งมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างไปจากการสะกดจิตแบบดั้งเดิมจึงได้ถูกรวมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของเทคนิค NLP ไปด้วยโดยปริยาย (เรียกเทคนิคในกลุ่มที่ได้มาจาก ดร.มิลตัน ว่า Milton Model)

สำหรับคำตอบของคำถามที่ว่า Hypnosis ต่างจาก NLP อย่างไร?

คำตอบของมันย่อมชัดเจนแล้วตามเนื้อหาเรื่องราวทั้งหมดของบทความนี้

ส่วนถ้าจะถามว่า Hypnosis และ NLP เหมือนกันหรือไม่?

ก็คงต้องตอบว่า “ต่างกันลิบลับจนแทบจะเป็นคนละเรื่องเดียวกัน”

แต่อย่างไรเสียก็ต้องบอกก่อนว่าทั้ง Hypnosis และ NLP ก็อยู่ร่วมรวมกันจนแทบจะเป็นเรื่องเดียวกันจนยากที่จะแยกออกจากกันอย่างแน่นอนที่สุด

ทั้งหมดก็เป็นดังที่ได้กล่าวมานี้ครับ


ศูนย์ให้คำปรึกษาและสะกดจิตบำบัด