1.1 สภาวะความเป็นพ่อแม่ (Parent State
หมายถึง การแสดงออกของบุคคลที่มีลักษณะคล้ายพ่อแม่ หรือคนใกล้ชิดที่เคยแสดงกับเขามาก่อน เช่น พูดคำพูดแบบเดียวกัน “นี่เธอ” “ลูกคะ” หรือทำท่าทาง “ท้าวสะเอว” “มองด้วยสายตาดูถูก” “มองด้วยสายตารักใคร่” สภาวะนี้จะเกิดขึ้นตั้งแต่ 5 ปีแรก โดยบุคคลจะเรียนรู้สภาพแวดล้อมจากคนที่ใกล้ชิด และเก็บรวมรวมไว้โดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ เพราะวัยเด็กยังไม่สามารถแยกหรือสร้างความหมายที่ถูกต้องได้ เช่น ถ้าคนใกล้ชิด แสดงความรัก โอบกอด พูดจาอ่อนหวาน เด็กก็จะบันทึกภาพนั้นไว้ด้วยความอบอุ่น แต่ถ้าพ่อแม่มีพฤติกรรมตรงข้าม แสดงความโกรธ หงุดหงิด เสียงดัง ดุด่า เด็กก็จะหวาดกลัว และมีคำสั่งสอนหลาย ๆ อย่างติดตามมาด้วยเสียงดัง เกรี้ยวกราด และใช้คำว่า “อย่า” เสมอ ๆ เด็กก็จะบันทึกไว้และมีแนวโน้มที่จะยอมรับทัศนคติต่าง ๆ ของพ่อแม่ไว้อย่างเชื่อมั่น และเมื่อเติบโต บุคคลก็จะปฏิบัติตัวเช่นเดียวกับพ่อแม่ หรือคนใกล้ชิดนั้น สภาวะความเป็นพ่อแม่ออกเป็น 2 ลักษณะ คือ
1) สภาวะความเป็นพ่อแม่มตตา (Nurturing Parent : NP) หมายถึง พฤติกรรมการแสดงออกของบุคคลที่ให้เห็นความโอบอ้อมอารี ห่วงใย ช่วยเหลือ ชมเชย ให้เกียรติ ยิ้มแย้มแจ่มใส แสดงความรักด้วยความจริงใจ พูดจาอ่อนหวาน ให้กำลังใจ ซึ่งเป็นการแสดงความเอาใจใส่ทางบวก (Positive Strokes)
2) สภาวะความเป็นพ่อแม่ติเตียน (Critical Parent : CP) หมายถึง พฤติกรรมการแสดงออกของบุคคลที่ให้เห็นเป็นผู้ปกครอง ชอบใช้คำสั่ง แสดงตนเหนือผู้อื่น ดุด่า ติเตียน ดูถูก ทำให้ผู้อื่นต่ำต้อย เช่น ชี้นิ้ว กอดอก ถอนใจ สั่งสอนเชิงวิจารณ์ ใช้น้ำเสียงดุดัน ชี้สิ่งนั้นผิด สิ่งนั้นถูก เป็นการแสดงให้เห็นถึงความเอาใจใส่ทางลบ (Negative Strokes)
ลักษณะของ Parent State
· ด่วนตัดสิน
· มีอคติล่วงหน้าในการดำรงชีวิต
· คิด รู้สึก และแสดงออกเหมือนพ่อแม่หรือคนที่เขาถือเป็นแบบอย่าง
· เวลาที่ต้องตัดสินใจไม่อิงอยู่กับหลักเหตุผล
· ชอบตัดสิน ต่อต้าน ควบคุม หรือให้การสนับสนุนก็ได้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น